Fosfor jest niezwykle ważnym pierwiastkiem dla organizmów żywych biorącym udział w szlakach metabolicznych a także wchodzącym w skład licznych struktur w komórkach jak błony, kwasy nukleinowe i białka. Dla roślin jest to kluczowy makroelement pełniący funkcje w wielu procesach takich jak przebieg fotosyntezy, oddychanie komórkowe a w rezultacie wzrost, ukorzenienie i ogólną kondycję rośliny.

W wodzie fosfor występuje w postaci jonów PO₄^–, które pochodzą z rozkładu przez bakterie materii organicznej obfitej w ten pierwiastek. Zatem źródłem fosforanów jest przede wszystkim pokarm suchy i mrożony nierzadko wzbogacany o różną zawartość nieorganicznych fosforanów jako konserwantów. Ponadto, zalegające odchody ryb i inna materia organiczna z czasem przyczynia się do podwyższenia stężenia tego związku.

Fosforany dostają się także do wody wraz z nawozami. Należy umiejętnie stosować suplementy i dostosować skład preparatu aby nie przesadzić z podażą fosforu. Z tego powodu w akwariach suplementowanych nawozami zaleca się regularne pomiary stężenia fosforanu.

W akwariach założonych na podłożu aktywnym stężenie fosforanu mierzone w słupie wody nie odzwierciedla faktycznych zapasów tych jonów, które są dostępne dla roślin. Podłoża aktywne mają zdolność do absorbowania różnych jonów, w tym fosforanów, co czyni je dostępnymi dla korzeni roślin, pozwala na gromadzenie ich w okresach dużej dostępności a oddawanie w okresach niedoboru. W takich akwariach zaleca się mierzyć stężenie fosforanów w wodzie pobranej z dna zbiornika.

Fosforan nie jest groźny dla ryb będąc równocześnie niezbędnym dla roślin. Objawy niedoboru tego związku to zahamowanie wzrostu, nekrotyzacja najstarszych liści (w pierwszej kolejności), czerwienienie bądź brązowienie liści.  Mikro i makroelementy nie są pobierane przez rośliny w równym stopniu a nadmiar bądź niedobór jednego może negatywnie wpływać na zaopatrzenie w drugi. Ważnym odkryciem było zaobserwowanie, że dostęp do fosforu jest czynnikiem ograniczającym pobór azotu oraz wydajność fotosyntezy. 

Zbyt wysoki poziom fosforanu jest często powiązywany z występowaniem problemu nagłego wzrostu glonów w akwarium. W rzeczywistości przez to, że glony to organizmy o zdecydowanie mniejszych wymaganiach w porównaniu do roślin, ich niekontrolowany rozrost spowodowany jest znacznym zachwianiem stosunku  pierwiastków bądź zbyt silnym naświetleniem. Dlatego możliwe jest utrzymanie akwarium z wyższymi stężeniami fosforanu niż zalecane i nie mieć problemu z glonami jednak pod warunkiem, że stężenie azotanów jest w odpowiedniej proporcji (współczynnik Redfielda).

W akwariach morskich fosforan należy do parametrów bardzo uważnie monitorowanych ze względu na jego wpływ na koralowce. U tych bezkręgowców z grupy LPS (Large Polyp Stony) oraz SPS (Small Polyp Stony), wysokie stężenie fosforanu w wodzie hamuje wapnienie ich egzoszkieletu. Jednak niedobór forforanu bądź żle utrzymany stosunek N:P odbija się utratą koloru i biomasy przez utrudnienie fotosyntezy przez zooksantelle.

Stężenia fosforanu jakie należy utrzymywać w zbiorniku zależą od rodzaju akwarium, ilości i rodzaju roślin, stężenia azotanów (zobacz współczynnik Redfielda), rodzaju podłoża czy występowania objawów związanych z niedoborem/nadmiarem. Ogólnie można przyjąć następujące zalecane stężenia:

• akwaria słodkowodne – 0,05 – 1,5 mg/L
• akwaria słonowodne – do 0,1 mg/L (zależnie od rodzaju koralowców) – utrzymywać możliwie najmniejsze stężenia
• akwaria roślinne – 0,6 – 1,2 mg/L

• odpowiednie dobieranie pokarmu ze względu na różnice w składzie fosforanów bądź płukanie pewnych rodzajów pokarmów przed podaniem
• karmienie adekwatne do potrzeb ryb i bezkręgowców
• regularne podmienianie wody połączone z odmulaniem
• zastosowanie chemicznych mediów filtracyjnych o właściwościach sorpcyjnych
• w słodkowodnych akwariach przy nadmiarze fosforanów pomocne może się okazać zwiększenie gęstości obsady roślin oraz zaopatrzenie się w gatunki, które skutecznie oczyszczają wodę ze związków azotowych  i fosforanów takie jak pistia rozetkowa (Pistia stratiotes), różdżyce (Ceratopteris) albo wpuszczenie końcówki pędu roślin doniczkowych do zbiornika (Filodendron, Rafidofora, Monstera).  W akwariach morskich powyższą rolę mogą odegrać makroalgi
• zastosowanie filtra glonowego (algea scrubber)

W przypadku niskiego stężenia fosforanów, które przyczynia się do zahamowania prawidłowego wzrostu roślin, stężenie tych jonów można podwyższyć przy użyciu nawozów jedno i wieloskładnikowych.